Nog niet zo heel lang geleden kregen patiënten in Nederland de diagnose schizofrenie te weinig en vaak ook te laat, waardoor gespecialiseerde behandeling veelal uitbleef. Gelukkig zijn diagnostiek en behandeling van patiënten met schizofrenie de laatste 25 jaar beduidend verbeterd. Men realiseerde zich dat het vanuit wetenschappelijk oogpunt essentieel was ook het begin van schizofrenie te bestuderen. Zo konden patiënten die nog nooit of weinig behandeling hadden gehad prospectief gevolgd worden om de etiologie en het beloop in kaart te brengen. Er kwamen in Nederland verschillende gespecialiseerde afdelingen voor patiënten met een eerste psychose, eerst in de academische ziekenhuizen en niet veel later ook in grote ggz-instellingen. Als het gaat om wetenschappelijk onderzoek naar ontstaan, beloop en behandeling van schizofrenie, wordt in Nederland steeds meer en intensiever samengewerkt.

Desalniettemin blijft de discussie over schizofrenie levendig. Is schizofrenie één ziekte? Is het wel een ziekte? Welke nieuwe wetenschappelijke technieken moeten worden gebruikt om de oorzaken te ontrafelen? Moet de diagnose wel worden gesteld zo aan het begin van de ziekte? Wat heeft het geven van een diagnose schizofrenie voor effect op het beloop? Moet de naam 'schizofrenie' niet worden veranderd om het stigma te bestrijden? Wat is de beste behandeling en wat moet je doen in welke fase van de ziekte? Moeten we niet meer aan preventie doen en hoe kunnen we mensen met een hoog risico identificeren? Moeten we schizofrenie gaan stageren, zoals dat bij somatische aandoeningen als kanker wordt gedaan? En last but not least, wat vinden de patiënt en diens familie, en hoe kan in gezamenlijkheid de behandeling worden verbeterd? Handboek schizofrenie gaat onder meer in op deze vragen.