De Commentarii van Aeneas Silvius Picolomini (1405-1464) zijn een kleurrijk verslag van de missie, de macht en de misère van de auteur, die als Pius II paus was van 1458 tot 1464. In deze memoires wordt niet alleen het beeld geschetst van een door goddelijke hand geleide kerkelijke vorst die na de val van Constantinopel het christelijke geloof meende te moeten vrijwaren door de hele westerse wereld te motiveren tot een kruistocht tegen de Turkse dreiging, en van een welbespraakt en intelligent humanist die zichzelf en zijn medemens kritisch doch niet verstoken van gevoel voor humor analyseert, maar ook dat van het sociaal-politieke klimaat van het toenmalige Europa, van de voortdurende oorlogen tussen de Italiaanse stadstaten en van de uitbundige levenswijze in hogere kerkelijke en wereldse Romeinse kringen aan het begin van de Renaissance, waar exuberantie, nepotisme en intriges de sfeer bepaalden.