Ziektes van de bekendste figuren uit de Europese schilderkunst onder de loep genomen
Met meer dan 300 schilderijen en afbeeldingen
Stierf de Venus van Botticelli aan tuberculose?
Hadden de vrouw van Rubens en haar zussen dezelfde familiale heupafwijking?
Leed de Mona Lisa aan een gevaarlijke stofwisselingsziekte?
Had de humanist Erasmus toch geen syfilis maar iets anders?
Is het talent van de componist Paganini te wijten aan een aangeboren afwijking?
Lijdt de Dulle Griet aan paranoia?
Op al deze vragen is het antwoord volmondig ‘ja’. Fronst u nieuwsgierig de wenkbrauwen bij het lezen van zoveel ‘vreemde beweringen’? De kunstenaar en de dokter. Anders kijken naar schilderijen laat u niet op uw honger. De andere kijk van professor Jan Dequeker neemt de lezer-kijker mee op een verrassende tocht door de wereld van de kunst en de geneeskunde. Een boeiende confrontatie tussen twee disciplines.
Nog nooit zo gezien
Dertig jaar lang bestudeert Jan Dequeker, internationaal gerenommeerd reumatoloog, een ruime verzameling kunstwerken vanuit een heel vernieuwend perspectief. Met de scherpe blik van de ervaren arts ‘onderzoekt’ hij doeken, miniaturen, mozaïeken… uit de periode van 1300 tot 1900. Met het spreekwoordelijke vergrootglas speurt hij naar ‘waarneembare’ symptomen van ziektes en afwijkingen. De diagnoses zijn verrassend en verbazingwekkend. Details die men nooit eerder zag, ook al heeft men het schilderij al verschillende keren in boeken of in het echt kunnen zien. Als u eenmaal het vlekje nabij het oog van de Mona Lisa hebt gezien en de bult op haar hand, dan kan u het overbekende schilderij nooit meer bekijken zonder op die speciale details te letten.
Zoveel kennis samen in een boek
Van elke ‘ziekte’ stelt de auteur een verhelderende medische fiche op, gestaafd met historisch en recent beeldmateriaal. In twaalf hoofdstukken, opgedeeld per ziektebeeld, wijdt hij de lezer op een eenvoudige en begrijpelijke manier in in de fascinerende wereld van menselijke kwaaltjes en hun remedies. Maar Jan Dequeker laat u ook meegenieten van zijn passie voor kunst dankzij boeiende weetjes over de artiest, het onderwerp en de historische periode. Hebt u al ooit gehoord van de schimmelziekte die in het armenbrood woekerde en afsterving van ledematen tot gevolg had? Bruegel en Bosch schilderden deze kreupelen in al hun ellende en armoede. Door de kennis van de historische achtergrond begint het schilderij te leven, krijgen de figuren op het schilderij een gelaat. Wist u dat baby’tjes een reflex hebben waarbij hun grote teentje omhoog wijst? Een lief detail, maar ook een bewijs dat kunstenaars keken naar hun modellen en natuurgetrouw naschilderden.
De kunstenaar en de dokter is de wonderlijke en evenwichtige combinatie van drie ‘kunsten’: de schilderkunst, de geneeskunst en de kunst om een boek mooi vorm te geven. Want naast voedsel voor de geest, is dit boek ook een lust voor het oog. De schitterende illustraties van grote en minder grote namen tonen ook de brede waaier van het ‘kunnen’ van de westerse kunstenaar. Een geschenkboek van grote klasse, dat u bij nader inzien liever bijhoudt in plaats van het cadeau te geven.
JAN DEQUEKER is emeritus professor reumatologie aan de K.U.Leuven. Hij gaf wereldwijd gastcolleges over zijn twee passies: zijn wetenschappelijk werk over artrose en osteoporose en zijn interesse voor kunst en geneeskunde. Zijn bevindingen zijn o.a. gepubliceerd in de meest prestigieuze medische tijdschriften van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.