De patriotten kregen in de canon van de vaderlandse geschiedenis gezamenlijk een 'venster' toebedeeld. De belangrijkste patriot, de edelman Joan Derk van der Capellen (1741-1784), wordt slecht in de kleine lettertjes van de zogenoemde 'Vertakkingen' in een nogal curieuze tegenstelling tegenover de volkse en orangistische Kaat Mossel geplaatst. Dat Joan Derk halverwege de patriottenstrijd stierf, maakte hem als figuur voor de hele periode blijkbaar ongeschikt. Toch was hij de man, die grote vaart zette achter de beweging en tot zijn dood de onomstreden leider was. In Gelderland zette zijn achterneeft Robert Jasper van der Capellen van de Marsch (1743-1817) de patriottische missie voort. Om de sociaal-politieke positie van de beide adellijke heren in de patriottentijd te duiden, is in dit artikel gekozen voor een brede context. De beroemde socioloog Max Weber formuleerde drie categorieën waarop persoonlijk gezag (of autoriteit) is gebaseerd. Daartoe rekende hij de aanwezigheid van een traditionele en een legale autoriteit. Beide gezagsdragende elementen kunnen nog versterkt worden door een charismatische persoonlijkheid. Op grond van het grote belang ervan tijdens het 'ancien régime', wordt hier als vierde element de representatie rond een aristocratisch persoon toegevoegd.