DE GOUDEN EEUW BEGINT IN HAARLEM geeft een boeiend overzicht van de Haarlemse schilderkunst van de Gouden Eeuw. De stad Haarlem maakte aan het begin van de Gouden Eeuw een ongekende economische bloei door, die grote welvaart bracht. De nieuwe, snel groeiende middenklasse van rijke burgers en welvarende handelslieden diende zich aan als het nieuwe koperspubliek. Zij verleenden de schilders opdrachten waarin hun directe leefwereld het onderwerp werd: de stad, de Grote of St. Bavokerk, het afwisselende landschap in de omgeving van Haarlem, het dagelijks leven, gebruiksvoorwerpen en etenswaren. Ook lieten deze vooraanstaande burgers zich in hun nieuwverworven status zelfbewust afbeelden in (groeps)portretten. Frans Hals was binnen deze vernieuwing de geniale meester die een revolutionaire doorbraak teweegbracht. Hij wist natuurlijke beweging in zijn portretten te brengen en individuele expressie van mensen in een sprekende gelijkenis te vangen.
In DE GOUDEN EEUW BEGINT IN HAARLEM beschrijft Pieter Biesboer de belangrijke rol die de stad heeft gespeeld in de schilderkunst van de Gouden Eeuw. De ontwikkeling binnen de verschillende genres wordt toegelicht aan de hand van schilderijen van vernieuwende meesters.