Opmars van de calimero's - Luc Huyse

De ontsnapping van Marc Dutroux, de dood van Sémira Adamu, dioxine in de voeding: elk van deze drama's injecteerde adrenaline in de duscussie over verantwoordelijkheid in de politiek. Het ontslag van vijf ministers, in nauwelijks één jaar, liet de polemiek niet luwen. Wel integendeel.
Het debat verloopt chaotisch. Onzindelijk woordgebruik veroorzaakt grote spraakverwarring. Het sleutelwoord, verantwoordelijkheid, lijkt wel een grabbelton waaruit iedereen naar believen argumenten kan scheppen. Maar de duscussie lijdt vooral onder het jarenlange zwijgen in de politiek over rekenschap, schuld en boete. In dit land gedijde een excuuscultuur, de vrucht van de eindeloze zoektocht naar compromissen. Zo was er volop plaats voor calimero's, politici die de schuldvraag keer op keer ontwijken.
Affaires in de Belgische politiek zijn van alle tijden. Hoe komt het dan dat men pas nu van 'het land van de 1000 schandalen' spreekt? Wat is er veranderd? De bevolking legt de lat nu hoger; zo veel is zeker. Maar ook de politiek zelf genereert meer dan vroeger het speuren naar verantwoordelijkheid.
Nu verantwoordelijkheid is uitgegroeid tot een politiek thema van eerste klasse rijzen er nieuwe problemen. Laksheid maakt stilaan plaats voor veel te krachtige reacties: de snelle roep om ontslag, een parlementaire onderzoekscommissie die wild om zich heen slaat, een strafrechterlijk onderzoek dat ontspoort of een lichtzinnige veroordeling in de pers. Zo duikt het spookbeeld op van een democratie die haar bemanning keer op keer wegwerpt.
Dit boek pleit voor de productie van instrumenten die tussen mildheid en gestrengheid in liggen. En, vooral, voor een herverkaveling van de verantwoordelijkheid waardoor naast beroepspolitici ook magistraten, journalisten, industriëlen en bankiers hun aansprakelijkheid niet langer ontlopen.