Directe democratie. Hervorming van onderwijs en zorg. Gelijke vrijheid voor iedereen, dus niet alleen bemiddelde witte mannen. Geen georganiseerde godsdienst, wel een vrije huwelijksmoraal. Een staat is alleen een staat als iedereen erop vooruitgaat. Zelf leren denken is belangrijker dan wetten. Franciscus van den Enden was zijn tijd ver vooruit en zet ons nog steeds aan het denken. Hij kende Spinoza goed, maar wie beïnvloedde nu wie? De Vrije staatkundige stellingen, anoniem verschenen in 1665, vormen een belangrijke Nederlandse bijdrage aan de Radicale Verlichting. Deze opmerkelijke tekst verschijnt nu voor het eerst in modern Nederlands, met een inleiding en verklarende noten van vertaler C.L. Vermeulen. Franciscus van den Enden (1602–1674) had zich tevreden kunnen stellen met zijn succesvolle Latijnse school in de grachtengordel, maar hij kon zijn mond niet houden. Zelfs voor het tolerante Amsterdam gingen zijn ideeën te ver en op hoge leeftijd vertrok hij naar Parijs, waar hij een centrale rol speelde in een complot tegen Lodewijk XIV. Maar hij was een eeuw te vroeg en eindigde aan de galg op de Place de la Bastille.