Nederland heeft zijn naïviteit over zijn culturele identiteit verloren. Was ‘multicultureel’ vroeger een onproblematische term, vanaf de tweede helft van de jaren negentig krijgt deze een politieke lading. Mede door de gebeurtenissen uit 2001 en 2002 stijgt de temperatuur van het politieke debat en wordt politiek meer en meer gezien als een expressie van cultuur. In Het verlangen naar cultuur analyseert Sjaak Koenis deze omslag. Waarom is het begrip cultuur opeens zo belangrijk geworden? Is culturele identiteit iets waar je in objectieve zin over kunt beschikken? Wat zijn de politieke gevolgen van de roep om erkenning van cultuur? Tegelijkertijd laat Koenis zien dat de kwestie van cultuur niet aan de orde hoefde te komen omdat het idee overheerste dat Nederland een modern land was, of aan het worden was. Zaken als culturele of nationale identiteit, ideologische of religieuze achtergrond zouden steeds minder belangrijk worden. Ook dat geloof is verdwenen, bijvoorbeeld omdat religie aan het begin van de eenentwintigste eeuw springlevend bleek te zijn. Het verlangen naar cultuur is een uiterst verhelderend en actueel boek. Op systematische wijze legt Koenis vooronderstellingen en concepten bloot en verheldert hij het verkrampte debat. Het boek eindigt met een pleidooi voor een pluriforme politiek, waarbij culturele, etnische en religieuze wortels worden gerelativeerd.