REPUBLIEK DER IDEEEN
‘De vrijheid zal het Iaatst aan het woord blijven, want zij is op een eeuwige wet gegrond. Men versta evenwel onder vrijheid niet uitheid niet uitsluitend die van individuen.’
‘Uitsluiting van anderen is uitsluiting van eigen werkzaamheid, beweging en ontwikkeling.’
Onderwijs moet slechts voor een klein deel in overlevering of mededeling , grotendeels in opwekking van het waarnemingsvermogen en van de denkkracht van de leerling bestaan.’
De liberale politicus Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) was een van de grootste staatslieden die Nederland ooit heeft gekend. Hij was hoofdverantwoordelijk voor de grondwet van 1848 en schiep daarmee het constitutionele kader waarbinnen wij nu nog leven. Het huidige staatsbestel staat dan ook bekend als ‘het Huis van Thorbecke.’
De hoge plaats die Thorbecke in de ranglijdt van Grootste Nederlanders aller tijden veroverde, getuigt van zijn niet aflatende populariteit. Van zijn politieke gedachten is echter weinig bekend, terwijl hij zijn hele leven op elk velletje papier dat hij maar in handen kreeg losse aantekeningen maakte over de meest uiteenlopende thema’s
Thema’s die ook nu nog in de belangstelling staan, zoals het belang en de aard van vrijheid; de scheiding tussen kerk en staat: de rol van de overheid in onderwijs en kunst: de verhouding van Nederland tot het buitenland. Deze thematisch geordende selectie aantekeningen, samengesteld door historicus Erik Swart, toont aan dat de ideeën van de staatsman ook in onze tijd niet aan actualiteitswaarde hebben ingeboet.
De scheppende kracht van de natie verschijnt in de reeks ‘Republiek der ldeeën’.
Erik Swart (Groningen 1966) studeerde Geschieddenis te Groningen en Edinburgh en promoveerde in 2006 aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1999-2001 was hij bij het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis te Den Haag betrokken bij de uitgave van de briefwisseling van J.R Thorbecke. vangennep amsterdam