'Waarom is er zo veel onvrede en woede? We zijn gemiddeld welvarender, hoger opgeleid, gezonder en rijker dan ooit. Waarom heeft Nederland dan toch zo'n extreem slecht humeur? Het is de emotionele en morele individualisering die het onbehagen voedt. Het feit dat we geacht worden in toenemende mate schrijvers en regisseurs van ons eigen leven te zijn. Bijna alles is onze eigen keuze en verantwoordelijkheid geworden; van onze loopbaan, relaties en inkomen, tot en met ons seksleven, onze gezondheid en ons uiterlijk. We zijn veroordeeld tot een doe-het-zelfbiografie.' In Spugen op kleine leiders beschrijft hoogleraar Sociologie Evelien Tonkens wat de gevolgen zijn van de moeilijkheden van het doe-het-zelfbestaan. De onvrede leidt tot etnische spanningen, maar ook tot het beschimpen van 'kleine leiders' zoals buschauffeurs, trambestuurders en ambulancepersoneel. Het populisme vindt steeds meer weerklank. De overheid gaat wanhopig op zoek naar de burger en belooft zelfs 'bestuurlijke warmte'. Ze presenteert intussen een handvest verantwoordelijk burgerschap en schuift de verantwoordelijkheid weer door. Of het nu gaat om de terugkeer van het vrijwilligerswerk, grote of kleine klassen, de rampen in de jeugdzorg, de behandelchaos in de ziekenhuizen of over kinderopvang en de verdeling van zorg en werk, steeds legt Evelien Tonkens de vinger op de zere plek, altijd gevolgd door voorstellen voor verbetering. De hier gebundelde columns uit de Volkskrant en andere media vormen een staalkaart van haar denken, waarin verantwoordelijkheid, burgerschap en sociale cohesie kernwoorden zijn.