Dit boek zet de ongeveer veertig monumenten in Hoogezand-Sappemeer, Kiel-Windeweer, Kropswolde en Westerbroek in de schijnwerpers. Elke beschrijving is voorzien van een of meerdere foto’s per monument. De gemeente heeft een zeer gevarieerd bestand aan rijksmonumenten, zoals o.a. vele bijzondere gebouwen, een schutsluis met sluiswachterwoning, een Amerikaanse windmolen, een veenborg, een scheepswerfcomplex en een beschermd dorpsgezicht. Van elke ‘soort’ is wel iets bewaard gebleven.
Bouwstijlen en vaktermen worden in afzonderlijke hoofdstukken uitgelegd en de locaties van de afzonderlijke monumenten zijn op de dorpsplattegronden te vinden.