Beschrijving van de kinderjaren en de groei naar volwassenheid van een Drentse jongen uit een arm boerenarbeidersgezin omstreeks 1930.

Bartje is een jongetje dat opgroeit in een arm Drents landarbeidersgezin en dat zich allengs steeds minder wil schikken naar zijn lot. Bartjes beroemd geworden uitroep als moeder bruine bonen opschept, en vader oproept tot gebed: "Ik bid niet veur brune bon’n" is exemplarisch.

In Bartje zoekt het geluk ontmoeten we een oudere Bartje Bartels, die het huis uit gaat na de dood van zijn moeder en een aanstelling weet te krijgen als boerenknecht bij een boerenechtpaar. Het boek volgt Bartje Bartels als jongen die opgroeit en een man wordt. Zo moet hij omgaan met de dood van zijn vader, de zorg voor zijn familie, zijn eerste liefde, vriendschappen en het geloof. Bartje zoekt het geluk in eerste instantie in de vorm van financiële rijkdom maar ontdekt dat geestelijke rijkdom, geloof en liefde belangrijker zijn en hem meer geluk brengen. Uiteindelijk verlaat Bartje zijn rijke vriendin voor een arm meisje dat zijn ware liefde is, en hij gaat samen met haar in een armenwoning wonen.