Kosmologen en natuurkundigen zeggen, geloof ik, dat niets ooit verdwijnt. Alles wat is, blijft - energie, moleculen, stof, het verandert van samenstelling, maar het niets bestaat niet, ontsnapping aan het universum is niet mogelijk. Theoretici kunnen zoveel zeggen. Voor mijn gevoel is verdwijning de onzichtbare draad die alles verbindt. et is de constante in ons denken, de zachte oerdrift achter ons handelen. Het is de verdwijning die ook overal tastbaar is: mensen die niet meer terugkomen, een huis dat is afgebroken, een landschap dat voortdurend wordt veranderd. Antwoorden op de verdwijning zijn er talloze. Godsdienst, ideologie, materialisme, muziek, literatur, het zijn evenzoveel wapens tegen het verlies dat overal meereist. En het beste wapen om alles wat verdwijnt te beschermen is het geheugen. Het geheugen is het meest persoonlijke antwoord op de ontkalking van het bestaande. Het geheugen tekent een innerlijke kaart, het is de cartograaf van het individuele leven. Maar het stijg