'Prof. dr. M. van Rossem is geinteresseerd in alle aspecten van de contemporaine geschiedenis,' vermeldde de Utrechtse studiegids geschiedenis jaar in jaar uit. Het was zijn eigen tekst. Maarten van Rossem lijkt inderdaad alles te weten, zeker van de twintigste eeuw; van de wederopbouw en de Nederlandse verzorgingsstaat, van de twee wereldoorlogen en de Koude Oorlog, van Hitler en het nationaal-socialisme, maar ook van het academisch onderwijs, de tank, 's lands ministers-presidenten en stripboeken. En zoals dat een goed historicus betaamt, wordt die kennis gemobiliseerd ter bestrijding van de waan van de dag; van complottheorieen, van heils- en onheilsverwachtingen, en van onverstandige verlangens naar een groots en meeslepend leven.

19 historici over de 20e eeuw
De thema's die Maarten van Rossem in al die jaren als historisch geschoold intellectueel vooral heeft bespeeld zijn de grote vraagstukken uit de geschiedenis van de 20e eeuw. Waar begint eigenlijk die eeuw? In 1890, in 1914, of zelfs pas in 1940-1945? Waar eindigt de 20e eeuw: in 1989, in 2001 of is het nog te vroeg om van een einde te spreken? Wat kenmerkt de 20e eeuw: groei van technologie, demografische explosies, economische ontwikkeling? Of ligt het bijzondere eerder in politieke systemen en ideologie‘n? Gaat het vooral om totalitaire ellende of om de welwillende verzorgingsstaat?
De korte 20e eeuw is een samenhangende, thematische bundeling van beschouwingen van negentien vooraanstaande Nederlandse historici, letterkundigen en journalisten. Dit boek verschijnt ter gelegenheid van het afscheid van Maarten van Rossem als hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Utrecht.