Intuïtie maakt meer kapot dan je lief is

We zijn moraalridders. We nemen elkaar de godganse dag de maat. We hebben minder dan een seconde nodig om de een aardig en de ander een schurk te vinden. En daar maken we onze medemens vervolgens ruimhartig deelgenoot van, bij de koffiemachine of op Twitter. Dat schept een band. Maar met die intuïties van ons slaan we voortdurend de plank mis. Vooral in de rechtszaal kan dat dan verkeerd uitpakken. Intuïtie maakt meer kapot dan je lief is laat zien wat er dan gebeurt. Het gaat over boeven die er reuze sympathiek uitzien en daarom de dans ontspringen. Over onschuldige burgers die we een misdaad in de schoenen proberen te schuiven. En over verstandige politiemensen, officieren van justitie, rechters en getuigen-deskundigen die toch miskleunen. Wat moeten we dan wel doen? Het korte antwoord: onze intuïtie hevig wantrouwen en zo lang mogelijk buiten de deur houden. Het langere antwoord, geïllustreerd aan de hand van luchtige, hilarische, maar ook tragische voorbeelden, is dit boek. Harald Merckelbach (1959) is hoogleraar rechtspsychologie aan de Universiteit Maastricht. Hij schrijft wetenschapscolumns voor NRC Handelsblad. Hij trad vaak op als getuige-deskundige in strafzaken.