Gedeelde kennis

Wat hebben literatuur en wetenschap met elkaar te maken? Bijzonder
weinig, zou je op het eerste gezicht zeggen. De laatste anderhalve
eeuw hebben literatuur en wetenschap zich steeds sterker tegen elkaar
afgezet. Het zijn twee werelden geworden met elk hun eigen
auteurs, beoordelaars, uitgevers en vakbladen.

Niettemin waren ze en zijn ze nog steeds stevig met elkaar verbonden.
Wetenschap opereert niet vanuit een luchtledig autonoom domein;
ze maakt deel uit van een cultuur en tot die cultuur behoort
ook de literatuur. En omgekeerd geven schrijvers gewild of ongewild
hun eigen interpretaties aan wetenschappelijke ontdekkingen
en theorieen die op een of andere manier tot hen komen. Zeker in
het verleden, voordat de grote concurrentie van televisie en internet
inzette, speelde de literatuur in het verspreiden en 'vertalen' van
wetenschappelijke kennis een belangrijke rol.

Gedeelde kennis maakt dit fascinerende en complexe proces van
kruisbestuiving tussen literatuur en wetenschap zichtbaar aan de
hand van een aantal thema's uit verschillende wetenschapsgebieden,
zoals evolutie, hysterie, hypnotisme, smetvrees, occultisme en de vierde
dimensie.

Literatuur amuseert en ontroert niet alleen, literatuur brengt ook
kennis over. Dat deed ze vroeger en dan doet ze nu nog steeds.
Gedeelde kennis laat deze onvermoede kant van de literatuur zien.

MARY KEMPERINK is hoogleraar moderne Nederlandse letterkun-
de aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Haar literatuuronderzoek
kenmerkt zich door een cultuurhistorische invalshoek, waarbij het
accent steeds meer is komen te liggen op de relatie tussen literatuur
en wetenschap. Zij is gespecialiseerd in de periode van het fin de
siecle en publiceert regelmatig over het proza, de poezie en het to-
neel van deze periode. In 2001 verscheen van haar het boek Het ver-
loren paradijs. De Nederlandse literatuur en cultuur van het fin de
siecle.