Al bijna tweeduizend jaar bestaan er christelijke gemeenten. Hun aantal, omvang, interne organisatie en onderlinge betrekkingen zijn de eeuwen door steeds veranderd. Eeuwen lang zijn er nieuwe gemeenten ontstaan en bestaande verdwenen, een proces dat wereldwijd met opvallende continuiteit voortgaat. In dit proces nemen de christelijke gemeenten van de eerste en tweede eeuw een bijzondere plaats in: historisch gezien waren dit de kiemen waaruit de christelijke kerk zich heeft ontwikkeld en over de wereld verbreid. Ze zijn daarom een verschijnsel van eminent belang voor de kerkgeschiedenis, de sociale geschiedenis en de kennis van de antieke wereld.