De vierde bondgenoot is het verhaal van de Nederlandse strijdkrachten die in de Tweede Wereldoorlog vanuit bases in Australië ten strijde trokken tegen de Japanners. Toen ze door Japan uit het toenmalig Nederlands Indië verdreven werden, verplaatsten de Nederlanders hun schepen, vliegtuigen en manschappen naar Australië. Daar voegden zij zich als 'vierde bondgenoot'bij de Engelse, Australische en Amerikaanse troepen. Zij namen het leeuwendeel van het geallieerde handelsverkeer in de oorlog in de Stille Oceaan voor hun rekening en hielden een vloot met oorlogsschepen en onderzeeboten in de vaart; zij vlogen met jagers, bommenwerpers en transporttoestellen en gaven leiding aan gespecialiseerde onderdelen van de strijdkrachten. Toen de oorlog in de Stille Oceaan voorbij was, stelden ze zich op tegenover de nationalisten in Nederlands Indië. Na de totstandkoming van Indonesië in 1949 emigreerden veel van de soldaten naar Australië.
Het boek begint met een korte geschiedenis van Nederlands Indië en van de agressieve expansiepolitiek van Japan, juist voor de oorlog, waarna de invasie en de evacuatie naar Australië aan bod komen. Verder worden het Nederlandse aandeel in de strijd tegen Japan vanuit Australië en hun terugkeer naar Nederlands Indië na de oorlog behandeld. De achtergrond van deze verhalen wordt helder uiteengezet, vanuit een menselijk gezichtspunt, aan de hand van persoonlijke herinneringen, anekdotes en foto's, zodat de lezer niet alleen ervaart wat er gebeurde en waarom, maar ook hoe het was om in die tijd een Nederlandse militair te zijn.