Het verleden is ons een spiegel. Kijkend naar het verleden zien we niet alleen wat mensen vroeger gedacht en gedaan hebben. We zien in de spiegel van het verleden ook onszelf en wat die spiegel ons leren kan over onze eigen wereld. Het verleden is een metafoor voor liet lieden en juist in dat gegeven ligt ligt de zin en waarde van de geschiedbeoefening.

Het is daarom dat geschiedtheorie en geschiedenis van de geschiedbeoefening heden ten dage zo actief beoefénd worden. De geschiedtheorie legt uit hoe de geschiedbeoefening functioneren kan als spiegel voor het heden. De geschiedenis van de geschiedbeoefening toont ons hoe historici van vroeger en nu vorm gaven aan het verleden - en biedt daarmee een historische concretisering van de algemene inzichten van de geschiedtheorie.

Dit boek presenteert de taal Pan de historicus als het materiaal waaruit de spiegel van het verleden gemaakt is. De historiografieën Pan Gibbon, Bilderdijk, Tocqueville, Talmon en Foucault worden getoond als spiegelbeelden Pan het verleden waarin wij ons ook nu nog kunnen en moeten herkennen.