HET KROMME HOUT WAARUIT DE MENS GEMAAKT IS

De Britse filosoof en ideeënhistoricus Isaiah Berlin geniet wereldwijd bekendheid vanwege zijn scherpzinnige analyses van de ideeën die van beslissende invloed zijn geweest op de vorming van de westerse samenleving en cultuur. Daarbij is Berlin steeds een vurig pleitbezorger geweest zowel van individuele en collectieve vrijheid als van moreel en politiek pluralisme - idealen die in vrijwel al zijn werken een centrale plaats innemen. Al meer dan een halve eeuw onderzoekt hij onder welke condities deze idealen tot bloei komen, en wanneer ze in de verdrukking komen.

Utopisme, cultuurgeschiedenis, relativisme, fascisme, Romantiek, nationalisme - het is een wel zeer breed spectrum aan thema's dat Berlin in dit boek aan de orde stelt. Niettemin vertonen de hoofdstukken een grote onderlinge samenhang. Een van die bindende elementen is dat elk van deze essays handelt over een bepaalde vorm van anti-rationalisme. Een ander algemeen kenmerk is Berlins pertinente afwijzing van gemakkelijke en pasklare antwoorden op de grote sociale en politieke problemen van de moderne tijd. Zoals Kant eens schreef (een opmerking die Berlin altijd heeft beschouwd als een van de beste typeringen van de menselijke conditie): 'Van hout zo krom als dat waarvan de mens gemaakt is, kan niets rechts worden getimmerd'.

Boeiende ideeënhistorische portretten, waarin Berlin op indringende wijze getuigenis aflegt van zijn filosofisch scepticisme, zijn wantrouwen tegen iedere aanspraak op laatste waarheden en zijn gepassioneerde zoeken naar de betekenis en macht van ideeën. De essays bieden tezamen een fascinerende 'archeologie van de Europese geest' (Axel Honneth)