'De minister wordt geacht met gezag te kunnen spreken over het terrein dat onder zijn of haar beheer wordt gesteld. De minister kan luisteren en leren van personen, partijen en groeperingen die actief zijn aan de basis van de sector waarvoor hij of zij verantwoordelijk is. De minister geeft actief en krachtig leiding aan het departement dat hem of haar ter beschikking staat en zorgt ervoor dat het departement er steeds op gericht is problemen van mensen op te lossen.'

Als er voor het ministerschap geadverteerd zou worden, zou een dergelijke tekst vermoedelijk deel uitmaken van de advertentie. Maar ministers worden gevraagd, regelmatig van buiten de politiek, en beginnen dikwijls met een zekere argeloosheid aan de zware taak van het ministerschap. Dit overkwam ook Jo Ritzen, toen hij in november 1989 om vier uur 's nachts door Wim Kok uit zijn bedwerd gebeld met de vraag of hij minister van onderwijs wilde worden.

Inmiddels heeft Ritzen er in twee zeer verschillende kabinetten, Lubbers-3 en Kok-I, een klein decennium als minister op zitten. In De minister maakt hij gebruik van deze schat aan ervaring om als een moderne Machiavelli op heldere wijze de do's en don't's van het ministerschap uit de doeken te doen. Hierbij gaat hij in op de functies van de minister; op de ontwikkeling van beleid; op het functioneren van departement, ministerraad, parlement en politieke partijen; op de omgang met de media en buitenlandse collega's; en ten slotte op het begrip leiderschap. De vele voorbeelden en anekdotes die in het boek zijn verwerkt geven de lezer en passant een even leerzaam als uniek kijkje in de Haagse keuken van de jaren negentig.