Jarenlang hebben wij dood en sterven zoveel mogelijk uit ons bewust- zijn gebannen. Nu staan zij in het midden van de belangstelling. Het is inmiddels duidelijk geworden dat therapeutische hardnekkigheid noch actieve levensverkorting aanvaardbaar is. Een volwaardig alternatief wordt hierbij geboden door een goede palliatieve zorg en ster- vensbegeleiding die de mens bij zijn levenseinde kunnen helpen. Dat vergt evenwel bij alle betrokkenen aangepaste kennis, vaardigheden en attitudes, die nog al te vaak ontbreken. Dit handboek kan die tekorten wegwerken. In het eerste deel komen algemene en kritische beschouwingen over leven, sterven en stervensbegeleiding vanuit ethisch, juridisch en medisch perspectief aan bod. Ook wordt een overzicht gegeven van de diverse organisatievormen van palliatieve hulp. Het tweede, mcer technische deel beschrijft de praktische aanpak van palliatieve zorg en stervensbegeleiding. Achtereenvolgens komen de somatische, psychologische, sociale en existenticle aspecten aan bod. Het derde deel ten slotte handelt over de ondersteuning van naastbestaanden en zorgverleners en de begeleiding van het rouwproces Dit standaardwerk voor stervensbegeleiding is een waardevolle gids voor al wie op deskundige wijze hulp wil verlenen. In Vlaanderen is het ontegensprekelijk uitgegroeid tot het standaardwerk voor ster- vensbegeleiding. Deze herwerkte en uitgebreide editie houdt rekening met alle recen- te evoluties op medisch, sociaal en juridisch gebied.

ALFONS VAN ORSHOVEN, hoogleraar emeritus huisartsgeneeskunde aan de KU.Leuven, is huisarts. Hij was voorzitter van de Hoge Raad voor de Thuisverzorging en is voorzitter van het Raadgevend Comité voor Bio- Ethiek.

JOHAN MENTEN, radiotherapeut-oncoloog, is als klinickhoofd Radiotherapie en coördinator Palliatieve Zorg verbonden aan het UZ. Gasthuisberg, Leuven