Wanneer Micha aan zijn opa denkt, denkt hij eerst aan alle goede dingen.Ik was zijn enige kleinzoon. Opa maakte tekeningen voor me toen ik was geboren: vogels en paardjes en een eekhoorn. Hij tekende ze in blauwe ballpoint op briefpapier van het ziekenhuis, al pratend tegen mij in mijn wieg.Micha heeft dit verhaal al zo vaak gehoord dat het als een herinnering is. Hij bewaart de tekeningen in een doos in de kast, op de plank boven zijn schoenen. Ze zijn prachtig: nauwkeurig en fijn. De eekhoorn heeft een nootje tussen zijn poten en vlekjes blauwe inkt in zijn staart die met de jaren doorgelopen zijn.We zijn allemaal individuen, en als zodanig verantwoordelijk voor onze eigen handelingen. Maar we maken ook deel uit van een familie, zijn burger van een land, ingezetene van een staat. Moeten we ook verantwoordelijkheid dragen voor onze familie, voor ons land?In het Europa van de twintigste eeuw zijn deze vragen wellicht nergens zo dwingend gesteld als in Duitsland. Wat betekent het Duitser te zijn? Hoe is het om, zoals in dit boek, de dochter van nazi's te zijn, of de kleinzoon van een opa die bij de Waffen SS zat? En wanneer houd je op met het doorgeven van deze last aan volgende generaties?De donkere kamer vertelt de verhalen van drie gewone Duitsers: Helmut, een jonge fotograaf in het Berlijn van de jaren dertig, die zijn vak gebruikt om zijn vaderlandsliefde te uiten; Lore, een meisje van twaalf dat met haar zusje en broertjes een moeizame reis dwars door Duitsland maakt nadat haar ouders, nazi's, zijn opgepakt; en een halve eeuw later Micha, een jonge leraar die geobsedeerd raakt door het verleden van zijn opa en die worstelt met het gruwelijke verleden van zijn familie en zijn land.Een prachtige, indringende roman met een grote emotionele diepgang over de verwerking van het trauma van de Tweede Wereldoorlog door een derde generatie Duitsers. Op afstandelijke maar aangrijpende wijze vertelt Seiffert over de onmogelijkheid de gruwelijke werkelijkheid van toen te r