Ivan Gontsjarov (1812-1891) is wereldberoemd geworden door slechts één boek, 'Oblomov', het onvergetelijke portret van de luiaard die om wereldbeschouwelijke redenen weigert zijn bed te verlaten. 'De Petersburgse pest' is een jeugdwerk van de auteur. Daarin drijft hij op milde wijze de spot met de onschuldige liefhebberijen van zijn vrienden en van vele andere Petersburgers die, zodra de lange, donkere winter voorbij was, een onweerstaanbare drang kregen de stad te ontvluchten en de natuur te beleven. Die natuurbelevingsdrang is sterk uitvergroot terug te vinden in deze novelle, die tevens een parodie is op een literair genre dat in die jaren nog heel populair was: dat van het romantische verhaal waarin wordt gedweept met de natuur. Om deze en andere redenen toont Gontsjarov zich hier een Russische broer van De Genestet en van de Nic. Beets (Hildebrand) van de 'Camera Obscura'.
In deze familie Stastok op zijn Russisch beleven de Zoerovs en hun vadsige vriend Tjazjelenko (een voorloper van Oblomov, niet alleen door zijn luiheid maar ook vanwege zijn welsprekendheid en goedhartigheid) de natuur als prachtig, idyllisch, pittoresk, ongerept. Maar de verteller laat nooit na de lezer met de werkelijkheid te confronteren: de door anderen niet opgemerkte maar o zo nabije stank van een vetsmelterij, het zeepschuim op een petieterig meertje, mest op de reling van een brug of de schutting van een steenfabriek. De Petersburgse pest is een vergeten kleinood.