Nederland kent zichzelf slecht. Toen in de jaren zestig afscheid werd genomen van het verleden en de mening postvatte dat religie ouderwets en overbodig was, ontstond de mythe dat Nederland sinds de Opstand een tolerant en vredelievend land was. Vergeten werd dat de tegenstelling tussen katholieken en protestanten het land vier eeuwen lang in haar greep had gehouden. Vergeten werd dat een multireligieuze samenleving een arena is, waar verschillende openbaringen om het hardst vechten om een plek in de openbaarheid. Vergeten werd daarmee ook dat dit kruitvat nooit tot ontploffing was gekomen, doordat de overheid het bij voortduring nat hield. De verwarring waarin Nederland nu verkeert, is voor een groot deel te verklaren uit dit geheugenverlies. Met de komst van de islam zijn de gevechten weer uitgebroken, al is de bewapening gemoderniseerd en zijn er nieuwe allianties gesloten.