Een eeuw lang was de Nederlandse politiek uitermate voorspelbaar. Confessionele, socialistische en liberale politieke partijen domineerden het politieke landschap. Met hun stabiele aanhang kanaliseerden zij maatschappelijke verlangens en onvrede, en kwamen zij in wisselende coalities tot voor iedere acceptabele compromissen. In de afgelopen decennia werd veelvuldig gesproken over de crisis van dit bestel, maar pas met de verkiezingen van mei 2002 werd duidelijk dat deze vorm van politiek zijn langste tijd gehad heeft. Sedertdien wordt allerwegen gerept van 'politieke vernieuwing'. Alleen, hoe gaat dat in zijn werk? Op welke manier vergaan politieke stelsels en komen er nieuwe tot stand? Voor een antwoord op die vraag gaat Ido de Haan in Het beginsel van leven en wasdom terug naar de wortels van de Nederlandse politiek in de negentiende eeuw. Hij laat zien hoe de herziening van de Grondwet in 1848 voor het eerst een nationale politiek schiep. Toen ontstonden nieuwe scheidslijnen tussen standen en religies, die de basis vormden van het twintigste-eeuwse partijenstelsel. In een scherpzinnig betoog analyseert De Haan vervolgens de Grondwetsherziening van 1848 als het voorbeeld bij uitstek van politieke vernieuwing, dat ook voor de huidige tijd van groot belang is.