In de late oudheid en vroege middeleeuwen werd macht beschouwd als een bevoegdheid die de heerser van God in bruikleen had gekregen. De wereldlijke en de kerkelijke macht werden daarom niet gescheiden, maar vielen samen en beheersten als een eenheid de maatschappij. In de loop van het eerste millennium na Christus ontwikkelden christelijke leiders geleidelijk een steeds duidelijker ideologie over de uitoefening van de macht in het christelijk gemenebest. In de elfde eeuw culmineerde die visie in de onderschikking van het keizer- en koningschap aan het priesterschap, en in het bijzonder aan de paus als eerste priester van de christenheid. Deze ideologie was dus geen pasklaar en vaststaand kader, dat bijvoorbeeld in de bijbel verankerd was; zij bestond aanvankelijk uit een aantal losstaande denkbeelden, gevormd in confrontatie met, of als reactie op politieke gebeurtenissen. Steeds meer groeide de behoefte om die losse eindjes aan elkaar te knopen. In de tweede helft van de elfde eeuw wa