Het vaderland: Willem Frederik Hermans noemde het een 'brok lijm waarin je bijt en waaruit je je tanden nooit meer los kan trekken'. Onophoudelijk hield de schrijver zijn lezers voor hoe afschuwelijk hij zijn land van herkomst vond, hoe bekrompen en onbeduidend. Toch was het hem ook een geschenk. Want Hermans vond dat een schrijver moet schrijven over wat hij het beste kent: zijn afkomst, zijn ervaringen, zijn land.
In Muizenhol. Nederland volgens Willem Frederik Hermans portretteert Ronald Havenaar de schrijver als een eigenzinnig vertolker van het nationale bewustzijn. Als bron gebruikt hij essays en vraaggesprekken, maar vooral de romans. Hij laat overtuigend zien hoe Hermans Nederland haatte, maar het tegelijkertijd door en door kende. Over alles had hij een mening: zeden, politiek, taal, literatuur, en vooral het gedrag van Nederlanders tijdens de Duitse bezetting. Hermans was, stelt Havenaar vast, een van de beste schrijvers van Nederland doordat hij een van de beste schrijvers over Nederland was.