Het Zinrijk

In 1971 verscheen bij uitgeverij G.A. van Oorschot te Amsterdam de derde dichtbundel van Chris(tiaan Johannes) van Geel (*1917 en †1974 te Amsterdam), onder de veelzeggende titel Het zinrijk. ‘Zin’ impliceert betekenis, afgebakende syntactische structuur, maar ook zintuiglijkheid of verlangen. ‘Rijk’ is vermogend, maar ook gebied of heerschappij. Een bundel gedichten presenteren als ‘rijk aan zinnen’ veronderstelt dat er met al deze betekenisaspecten rekening wordt gehouden. Hier treffen we gedichten die behoren tot het domein van de subtiliteit; het is poëzie die in een uiterst sobere vorm en geconcentreerde taal een veelheid aan percepties, observaties en connotaties biedt. De dichter/beeldend kunstenaar Van Geel was een solitaire figuur in de Nederlandse literaire kring. Hoewel hij veel van de gedichten in deze bundel die hij tussen 1963 en 1968 schreef, ‘voor’ publiceerde in onder meer Tirade en Hollands maandblad, en dus over de nodige contacten in de literaire wereld beschikte, leidde hij een tijd lang (in gezelschap van de dichteres Elly de Waard) een tamelijk teruggetrokken bestaan in zijn huis te Groet, in de Noord-Hollandse duinen. Zijn gedichten trokken geen grote groep lezers en sloten niet aan bij een duidelijke stroming of richting. Zijn naam wordt waarschijnlijk daarom in recente literatuurgeschiedenissen zelden of niet genoemd. Toch zijn het in hun literair-historische context heel bijzondere gedichten, doordat zij noch het woordspel, de mystiek en het ‘collectieve onbewuste’ van Vijftig, noch de echte ‘pop-art’ van Zestig laten zien. Van Geels dichterschap stond op zichzelf. Van Geel was een dubbelkunstenaar: ook zijn tekeningen (vogeltjes en interieurs) en collages (‘dikdoeners’) zijn uniek en tonen eenzelfde aandacht voor het minieme, onschuldige en wezenlijke. Hij exposeerde ermee in onder andere het Stedelijk Museum te Amsterdam. Het zinrijk, dat ook is opgenomen in de in 1993 verschenen Verzamelde gedichten, bezorgd door Guus Middag, is opgebouwd uit vijf afdelingen: ‘Areaal’, ‘Kindsbeen’, ‘Uit de slaap gered’, ‘Op een schaduwrijke plek begraven’ en ‘Bij gelegenheid’, die in totaal 179 gedichten bevatten.