Een man wiens longen volledig zijn aangetast door longkanker, wordt naar huis gestuurd om daar te sterven. Hij heeft te horen gekregen dat de medische wetenschap niets meer voor hem kan doen. Zes maanden later komt hij weer bij de arts, zonder een spoortje van kanker.

Een jonge vrouw, diabetica en kettingrookster, ligt buiten bewustzijn aan de hartbewaking na een zware hartaanval. Haar arts is bezorgd omdat haar hartfunctie hard achteruitgaat en hij niets meer voor haar kan doen. De volgende morgen is ze echter weer wakker en praat ze, duidelijk op weg naar herstel.

Een neurochirurg deelt de diepbedroefde ouders mee dat hun zoon, die in coma ligt na een motorongeluk en die ernstige verwondingen aan het hoofd heeft, nooit meer uit zijn coma zal ontwaken. Hij maakt het nu goed.

De meeste artsen die ik ken, kennen wel een paar van dergelijke gevallen van spontane genezing. Als er gericht naar wordt gezocht, zullen er nog veel meer gevallen bekend worden, maar er zijn maar weinig medische wetenschappers die dat doen. Voor de meeste artsen zijn dergelijke gevallen verhaaltjes die niet serieus worden genomen en waar geen onderzoek naar wordt gedaan. Ze worden niet beschouwd als bronnen van informatie over de mogelijkheid van het lichaam om zichzelf te genezen.

Inmiddels is de moderne geneeskunde zo duur geworden dat die de economie van veel rijke landen onder druk heeft gezet en dat medische zorg buiten het bereik van een groot deel van de wereldbevolking is gekomen. In veel landen debatteren politici over de manier waarop de gezondheidszorg moet worden betaald. Daarbij zijn ze zich niet bewust van de filosofische discussie over de ware aard van de gezondheidszorg die al eeuwen gaande is. Artsen zijn van mening dat gezondheid alleen kan worden bereikt door interventie van buitenaf, op welke wijze dan ook. Voorstanders van natuurlijke gezondheidsleer blijven daarentegen bij hun standpunt dat gezondheid het resultaat is van een leven in harmonie met de natuurwetten. In de Griekse Oudheid werkten de artsen onder bescherming van Asklepios, de god van de geneeskunde, maar genezers dienden de dochter van Asklepios, de stralende Hygieia, de godin van de gezondheid. René Dubos, medisch auteur en filosoof, heeft geschreven:

Voor de aanbidders van Hygieia is gezondheid de natuurlijke orde der dingen, een positieve eigenschap waarop mensen aanspraak kunnen maken als zij een verstandig leven leiden. Volgens hen is de belangrijkste functie van de geneeskunde het ontdekken en onderwijzen van de natuurwetten die de mens een gezonde geest in een gezond lichaam garanderen. Wat sceptischer, of verstandiger in wereldse ogen, geloven de aanhangers van Asklepios dat de belangrijkste rol van de arts het behandelen van de ziekte is en het herstellen van de gezondheid door onvolkomenheden te corrigeren die bij de geboorte of tijdens het leven zijn ontstaan! Politieke discussies over de kosten van de gezondheidszorg worden over het algemeen gevoerd door aanhangers van Asklepios. De aard van de geneeskunde en de verwachtingen die de mensen daarvan hebben, staan niet ter discussie. De discussies gaan alleen maar over de manier waarop er moet worden betaald voor de medische hulpverlening. Deze hulp is extreem duur geworden door het vertrouwen van de artsen in de technologie. Ik ben een trouw volgeling van Hygieia en wil deze zienswijze naar voren brengen in elke discussie over de toekomst van de geneeskunde. 1 René Dubos, Mirage of Health: Utopias, Progress, and Biological Change (New York: Harper & Brothers, 1959), HIO-1L Ik zal aan de hand van een voorbeeld laten zien dat deze verschillende filosofieën tot zeer verschillende acties leiden. In het Westen is de wetenschappelijke geneeskunde voornamelijk gericht op het identificeren van externe overbrengers van ziekten en het ontwikkelen van wapens tegen deze overbrengers. Een groot succes in het midden van deze eeuw was de ontdekking van de antibiotica. Daarmee werden grote overwinningen behaald op infectieziekten die werden veroorzaakt door bacteriën. Dit succes heeft veel mensen overtuigd van de juistheid van de Asklepische zienswijze. De meeste mensen zijn van mening dat medische interventie met technologische produkten een goede zaak is, ongeacht de kosten die ermee gemoeid zijn. In het Oosten, en dan voornamelijk in China, richt de geneeskunde zich op iets heel anders. Hier onderzoekt de geneeskunde de manieren waarop de interne weerstand tegen ziekte kan worden vergroot, zodat je gezond kunt blijven, ongeacht de invloeden waaraan je wordt blootgesteld. Dit is een Hygieiaanse strategie. Hoewel de westerse benadering ons een aantal jaren goede diensten heeft bewezen, is het effect ervan op de lange termijn waarschijnlijk lang niet zo groot als dat van de oosterse benadering. Wapens zijn gevaarlijk. Ze kunnen terugslaan en daarbij de gebruiker verwonden. Ook kunnen ze de vijand tot grotere agressie verleiden. Specialisten op het gebied van infectieziekten over de hele wereld maken zich op dit moment zorgen over de mogelijkheid dat er onbehandelbare plagen van resistente organismen ontstaan. Toevallig ontving ik vandaag een exemplaar van Clinical Research News for Arizona Physicians, een publikatie van het medisch centrum van de universiteit waar ik les geef, waarin een verhaal staat over de weerstand tegen antibacteriologische overbrengers: ‘Resistance to Antimicrobial Agents: The New Plague?’ Hierin wordt het volgende gezegd: ....