Eeuwenlang al gaan Nederlanders de zee op om handel te drijven, om te vissen, om te baggeren, om te slepen, om te vechten, of zomaar voor hun plezier. Winstbejag en avontuur brachten heil naar de verste uithoeken van de wereld. Altijd en eeuwig vreet de zee aan de kusten. Nederlanders leven onder de waterspiegel, op de bodem van voormalige plassen en binnenzeeën en ze gaven zich daar in de literatuur rekenschap van. Nederlanders en de zee: De vliegende Hollander, De overwintering op Nova Zembla, Tromp en De Ruyter, 'Toen wij uit Rotterdam vertrokken', Ketelbinkie en 'De vis wordt duur betaald'. Boutekoe vloog niet zijn schip de lucht in, Jan de Hartog beschreef zijn leven als bramzijgertje, Couperus' reis Oostwaarts had als thema 'het ideale weêr', en Marsman hoorde 'de stem van het water, niet zijn eeuwige rampen'. Het was ook niet op verzoek van De Génestet dat Nederland aan de zee ontwoekerd werd, maar het gebeurde, en 'wonderbare waterstaatwerken' tot stand. Er zijn dichtbundels niet de zee als onderwerp, er zijn bundels zeemansliederen en reeksen scheepsjournalen. Maar nooit eerder werd een zo gevarieerde verzameling verhalen bijeengebracht als in 'Bij tij en ontij', over eb en vloed, schoonheid en gruwel van de zee, winst en verlies in de strijd tegen liet water.