We schrijven 1345. In een grootscheepse expeditie tegen de opstandige Friezen sneuvelt de krijgslustige graaf Willem IV van Holland en Henegouwen. In deze context situeert Jacob van Lennep (1802 - 1868) zijn verhaal over de lotgevallen van twee ridders uit het gevolg van de graaf.
De blonde, kalme Deodaat en zijn beste vriend Reinout, die donkerharig en driftig is, weten beiden niet wie hun vader is. Tevens dingen zij getweeën naar de hand van de Friese Madzy, de enige dochter van Sjoerd Dekama. Parallel aan dit conflict speelt de strijd tussen Willem IV en de vrijheidslievende Friezen. Na vele gecompliceerde verwikkelingen, waarin de sluwe bisschop Jan van Arkel een sleutelrol speelt, vinden uiteindelijk alle geheimzinnigheden, toevalligheden en voorspellingen hun plaats.
Van Lennep heeft veel werk gemaakt van zijn onderzoek naar de historische achtergrond van het tijdperk waarin het verhaal zich afspeelt: de romanwereld is gestoffeerd met authentieke details. De roman laat tevens zien dat de auteur in staat was met de zorgvuldig verzamelde geschiedkundige wetenswaardigheden en folklore ene geraffineerd spel te spelen. Deze verdichting van de geschiedenis, een mengeling van ernst en spel, leverde Van Lennep de bijnaam de Nederlandse Walter Scott op.
De Roos van Dekama is een klassieke historische avonturenroman van een rasverteller