Ou est la jeunesse? TOM ENGELSHOVEN In 1989 verscheen Lipstick Traces, a secret history o the twentieth century, een ijvige en achtenswaardige studie van de Amerikaanse popsocioloog Greil Marcus. Als uitgangspunt voor zijn ‘geheime’ geschiedenis van de twintigste ecuw neemt Marcus de korte carrière van de Sex Pistols. Op even overtuigende als onthutsende wijze maakt hij duidelijk dat de Sex Pistols in teksten, uitstraling, strategie en ideologie zich letterlijk bedienden van slogans, ideeën en propaganda-middelen die rechtstreeks afkomstig waren van een min of meer anarchistisch genootschap dat zich de Internationale Situationisten noemde. Het genootschap was opgericht in 1957 en beleefde haar hoogtepunt tijdens de studentenrevolte in Parijs in 1968. De situationisten op hun beurt waren weer terug te voeren op de Dada-beweging, een mid-Europese kunstenaarsstroming die aan het begin van de eeuw de bourgeoisie bevocht met kunst die voor alles diende te ontregelen. Vanaf 1957 predikten de situationisten eenzelfde ontregeling. Hun stelling was dat de kapitalistische maatschappij ten onder zou gaan aan verveling. Men kon de mensen alle weelde en materiële welstand geven, op den duur zouden zelfs rijkdom, geluk en vrede gaan vervelen. En daarom predikten de situationisten vrijheid. Vrijheid om alles te doen wat verveling tegenging. Ja ook moord, plundering, verkrachting, brandstichting en diefstal. De naoorlogse orde was een schijnorde, meenden ze en ze kregen gelijk toen Parijse studenten in 1968 generaal De Gaulle bijna op de knieën brachten. Niet zo maar een generaal, maar één van de meest patriottische symbolen van de naoorlogse restauratie die de Westerse wereld gekend heeft. En de Parijse studenten op hun beurt kregen gelijk want ze legden hun vingers op de zere plek van de kapitalistische wereld: het individu dreigde tot produktiekracht te verworden, zonder ziel en zaligheid. De produktiekracht functioneerde héél goed als produktiekracht en schiep zo onbedoeld een nieuwe notie: vrije tijd. En in vrije tijd is men geen produktiekracht maar individu. Na al het sobere geploeter in de jaren '50 wilde het individu meer in de jaren daarna.