In het onderwijs werken mensen die zich betrokken voelen bij hun leerlingen en zich
verantwoordelijk voelen voor hun ontwikkeling. Ze zoeken naar gereedschap en ideeën op momenten dat ze vastlopen in de begeleiding van (een groep) leerlingen of ouders.

Dit boek gaat uit van de oplossingsgerichte manier van werken. Deze richt zich op het
toekomstbeeld van leerlingen, in plaats van op het verleden en de problemen die ze ondervinden dan wel veroorzaken. Hierbij is het de taak van de begeleider om de leerling in zijn kracht te helpen komen, door de leerling te benaderen als de expert van zijn eigen leven: niemand weet beter dan de leerling wat zijn dromen zijn en wat hem motiveert om die te verwezenlijken.

Oplossingsgericht werken met leerlingen laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien
hoe de begeleider of docent dit kan doen. Daarnaast worden concrete suggesties gegeven voor een effectieve begeleiding van leerlingen en/of ouders.

Het boek is geschreven voor begeleiders en docenten die leerlingen en/of ouders op een
oplossingsgerichte wijze willen begeleiden en helpen.

Jan Teggelaar is onderwijssocioloog en was jarenlang rector van een school voor voortgezetonderwijs. Hij heeft daarnaast meerdere gedragswetenschappelijke vervolgstudies afgerond.Hij heeft veel ervaring in het trainen en coachen van schoolleiders en docententeams.Hij heeft een eigen bureau voor advies, training en coaching.

José van den Bosch was jarenlang docent orthopedagogiek en studentbegeleider aan een
hogeschool. Zij heeft diverse gedragswetenschappelijke vervolgstudies afgerond en vanuitdiverse instellingen pedagogisch advies en begeleiding gegeven aan gezinnen met kinderenen aan uit huis geplaatste jongeren. Zij is actief als trainer/coach en partner bij Teggelaar& Partners.

Teun Monster was jarenlang conrector in het voortgezet onderwijs. In die hoedanigheid
was hij onder meer verantwoordelijk voor het zorgteam leerlingbegeleiding. Hij volgde de
afgelopen jaren verscheidene trainingen in oplossingsgericht werken.

INHOUDSOPGAVE
Voorwoord 7

1 Inleiding 9

2 Oplossingsgericht werken 17
2.1 Oorzaak-gevolgmodel 17
2.2 De oorsprong van oplossingsgericht werken 20
2.3 Kenmerken van oplossingsgericht werken 21

3 Gelijkwaardige communicatie – fasen in de samenwerkingsrelatie 33
3.1 Fasen in de samenwerkingsrelatie 34
3.2 Omgaan met weerstand 42
3.3 Een oplosbaar probleem of een beperking? 46

4 De leerling in zijn kracht zetten 51
4.1 Complimenten maken 52
4.2 Het probleemgedrag externaliseren 55
4.3 Het waarnemingsvermogen vergroten 57
4.4 Het zelfbeeld versterken 60
4.5 Een routekaart maken 64
4.6 Naar uitzonderingen zoeken en oplossingen construeren 67
4.7 Luisteren met oplossingsgerichte oren 73
4.8 Van klacht naar wens 74
4.9 De wondervraag 76
4.10 Werken met schalen 78
4.11 Werken met gespreksverslagen 81
4.12 Een gesprek 84

5 Oplossingsgericht werken met een groep 93
5.1 Met verschillende partijen werken 94
5.2 Interactie tussen de groepsleden 101
5.3 Werken aan de sfeer in een groep leerlingen 105
5.4 Een lastige klas 108
5.5 Pesten: een aanpak zonder beschuldigingen 111

6 Sleutelbos 117

7 Literatuur 119
7.1 Boeken 119
7.2 Websites 121