ISBN 9023212681

Copyright C 1975 Koninklijke Van Gorcum & Comp BV Assen, Ex Libris Truus Scholten

Zuid Limburg is van oudsher een bij uitstek katholiek gebied geweest. Juist in deze streek behaalde de N.S.B. in 1935 een opmerkelijk succes. Dit boek wil pogen de oorzaak van dit overigens tijdelijke succes van een beweging, waarvan het lidmaatschap voor katholieken al spoedig werd verboden, te verklaren.

Het bleek onvermijdelijk om nader in te gaan op de specifieke situatie van het gebied. De katholiciteit van de streek, de grenssituatie, de eeuwenlange achterstelling door ‘Holland’ en nog andere faktoren droegen bij tot de bijzondere plaats die Limburg binnen Nederland innam. Pas na de eerste Wereldoorlog met de komst van de mijnen wordt Limburgs, althans naar het Noorden, ontsloten. De industrialisatie vond er laat plaats, maar wel zeer snel. Dit alles had natuurlijk zijn invloed op het stemgedrag van de inwoners van dit gebied.

De auteur heeft getracht zo nauwkeurig mogelijk na te gaan welke mensen het katholieke kamp eenmaal verlieten om te gaan stemmen op de N.S.B. en wat hun motieven daarvoor waren. Voor het agrarisch gebied ten zuiden van de Geul werden de verkiezingsuitslagen per plaats geanalyseerd. Het bleek toen dat de Limburgse Federatie, voortgekomen uit een vereniging van zelfkarners, een belangrijke rol heeft gespeeld. In de Mijnstreek – waarvoor de verkiezingsuitslagen van enige grote en kleine plaatsen per stembureau werden bestudeerd – bleken weer ander katholieke splintergroeperingen hun bijdrage aan het opvallende verloop van de verkiezingen in de jaren dertig te hebben gegeven. De overheersende positie van de Rooms Katholieke Staatspartij bleek er, mede door de crisissfeer van die tijd, enigszins door te zijn aangetast. De winst van de N.S.B. die er het gevolg van was, bleek overigens van korte duur. Na de nederlaag in 1935 werd door het katholieke blok het offensief tegen de fascistische beweging met succes ingezet. In 1937 waren de meeste N.S.B.-stemmers van 1935 weer teruggekeerd in de stiefmoederlijke schoot van de R.K.S.P Limburg bleef katholiek.