2014/0034/372

Het nooit vertelde verhaal van de belangrijkste en grootste reddingsoperatie van het Belgisch leger.
Op 24 november 1964, dit jaar precies 50 jaar geleden, bevrijdden Belgische paracommando's met een spectaculaire reddingsactie zo'n 1800 blanke gijzelaars in Stanleyville. De succesvolle militaire interventie was vanuit internationaal standpunt zeer omstreden en maakte België tot mikpunt van hevige kritiek. In zijn boek Operatie Rode Draak plaatst Kris Quanten deze actie in zijn ruimere poli-tiek-militaire context. Naast een uitvoerige analyse van de militaire operaties, wordt ook de politieke besluitvorming – en dit zowel op Belgisch, Congolees als op internationaal vlak – onder de loep genomen.
De onafhankelijkheid van Belgisch Congo op 30 juni 1960 was uitgedraaid op een totale mislukking. Vier jaar later was Congo nog steeds niet tot rust gekomen. Een opeenvolging van secessies, opstanden en politieke intriges had het land in een enorme chaos gestort. De toestand was rampzalig en het ongenoegen bij de bevolking groot. Een reactie kon niet uitblijven. Die kwam er in 1964. Het land werd overspoeld door een golf van nationalistische opstanden. In augustus hadden de Simba's - zoals de opstandelingen zichzelf noemden - al meer dan de helft van het Congolese grondgebied onder controle. De val van de Congolese regering leek slechts een kwestie van tijd te zijn. Toch zou die machtswissel er uiteindelijk niet komen. De Congolese regering, met Tshombe als premier, kon immers rekenen op steun van België en de Verenigde Staten. Een grootschalige heroveringsoperatie, met als codenaam Ommegang, werd opgezet. Hierdoor kwam het rebellenregime onder grote druk te staan. Ten einde raad grepen de opstandelingen naar hun laatste wapen: ze namen blanken als gijzelaars. De toestand werd kritiek. In Brussel en Washington gingen stemmen op voor een humanitaire reddingsactie. Die kreeg de codenaam Rode Draak. Belgische paracommando's, vervoerd in Amerikaanse C–130–vliegtuigen, bevrijdden op 24 november 1964 in heuse rambostijl 1800 blanke gijzelaars in Stanleyville. De operatie was internationaal zeer omstreden en maakte België tot het mikpunt van hevige kritiek.
Kris Quanten is doctor in de geschiedenis en als luitenant-kolonel stafbrevethouder hoofd van de leerstoel Krijgsgeschiedenis aan de Koninklijke Militaire School. Zijn meeslepend geschreven boek over de Belgische militaire operaties in Congo in 1964 is gebaseerd op uitgebreid onderzoek van de diplomatieke en militaire archieven in België, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Zuid-Afrika. Daarnaast sprak hij met zowel Belgische als Congolese militairen en diplomaten die de gebeurtenis-sen in de jaren zestig van nabij meegemaakt hebben. Met zijn onderzoek werpt Kris Quanten een nieuw licht op een weinig gekende periode in de Belgisch-Congolese relaties.