In zijn even heldere als erudiete essays onderzoekt Arnold Heumakers de eeuwenlange traditie van de cultuurkritiek, van Rousseau tot Valéry, Jünger en Du Perron, en vraag hij zich af waarom haar remedies zo zelden werken. De filosoof Heidegger kwam met de meest fundamentele bezwaren. Het uitvoerige en indringende essay over Heideggers denken vormt de ruggengraat van deze bundel, waarin ook de autobiografische roman, de esthetica van Baudelaire en de verbeelding van de holocaust ter sprake komen. Telkens draait het, net als in de cultuurkritiek, om zelfkennis. In De schaduw van de Vooruitgang, geschreven op het snijvlak van literatuur, filosofie en geschiedenis, manifesteert Heumakers zich als een criticus van de cultuurkritiek en pleit hij voor een meedogenloze luciditeit.