In De droom der Rede wordt de geschiedenis van het zelfbewustzijn van de mensheid beschreven, zoals die verliep van de filosofen van de Oud-Indische cultuur tot die van de negentiende eeuw in het westen. Vanaf de negentiende eeuw worden de veranderingen in het zelfbeeld geïllustreerd aan de opvattingen van een aantal grote auteurs in de menswetenschappen.