minieme vouw in rug, overigens als nieuw

Toen de eenentwintigjarige Frédéric Chopin in september 1831 naar Parijs kwam, ontmoctte hij daar Franz Liszt. De twee kunstenaars sloten spoedig vriendschap. Na de revolutie van 1830 werd de Franse hoofdstad het Europese centrum van alle kunsten. Muztek, literatuur en schilderkunst (Heine, Balzac, Meyerbeer, Delacroix) bloeiden er als nooit tevoren. Chopin en Liszt beleefden in die jaren dertig grote triomfen, de laatste vooral.

Het was de zes jaar oudere, niet gelukkig getrouwde gravin Marie d’Agoult die zich van Liszt meester maakte en voor hem haar echtgenoot, kinderen, fortuin en reputatie op het spel zette. Zij zou de moeder van Liszts drie kinderen worden. Door hem leerde zij Chopin kennen, die zijn eerste twaalf Études aan Liszt opdroeg, het tweede dozijn aan Marie d’ Agoult.

Als een literaire komeet verscheen daar op George Sand aan dit firmament. Chopin maakte kennis met haar door Liszt. Zij wist de Poolse componist in haar netten te strikken en vertrok met hem naar Major ca, waar hij zijn Préludes voltooide en zij haar roman Spiridion. Later ontving zij talrijke Parijse kunstenaars regelmatig op haar château Nohant in Midden-Frankrijk. Chopin heeft daar ’s zomers vele van Zijn meesterwerken geschreven. ’s Winters gaf hij om den brode lessen in Parijs.

De Franse literatuur dankt aan een en ander drie romans. Honoré de Balzac dreef in zijn Béatrix de spot met Liszt en zijn gravin. Toen de liefde bekoeld was, nam Marie d’'Agoult wraak op haar minnaar met het venijnige boek Nelida. Nog

voor George Sand haar relatie met Chopin _had beëindigd, vernederde zij hem op meven opzichtige als rancuneuze wijze in haar geschrift Zucrezra Flortans, dat nict voor niets een citaat uit de #/fe/ van Dante meekreeg. Chopin prees het boek …

Al deze figuren en gebeurtenissen (en vele kleurrijke bijfiguren) worden gewoonlijk belicht vanuit één biografisch gezichtspunt. Aan de hand van dagboeken en brieven, in het bijzonder de duizenden die George Sand schreef, bleek het echter mogelijk de vier hoofdpersonen ditmaal als in een vierstemmige fuga gelijk te laten klinken. De drie romans vormen de onderliggende tekst. else liefde volgt hun aller doen en laten tussen 1830 en 1849 als een kroniek, eindigend met de dood van Chopin. De herdenking van diens honderdvijftigjarige sterfdag op 17 oktober I9QgQg geeft daar een bijzondere actualiteit aan.

Frédéric Louis Bastet is in 1926 in Haarlem geboren. Tien jaar was hij hoogleraar klassieke archeologie te Leiden, elf jaar conservator aan het Rijksmuseum van Oudheden aldaar. Hij gaf gedichten, verhalen en romans in het licht, bundelde vijf delen “Wandelingen door de antieke wereld’ en schreef een biografie van Louis Couperus.

Omslag: Brigitte Slangen

Illustratie: Josef Danhauser, Liszt am Flügel, 1840 (Bildarchiv Preussischer Kulturbesitz/ Nationalgalerie, Berlin). Zittend van links naar rechts: Alexandre Dumas Père, George Sand, Franz Liszt, Marie d’Agoult. Staand: Victor Hugo, Niccolò Paganini, Gioacchino Rossini. Op de schoorsteenmantel Jeanne d’ Arc; aan de wand Lord Byron; op de vleugel Ludwig van Beethoven door Anton Dietrich.