'Gnosis' is Grieks voor 'kennis', 'inzicht'. Deze term wordt vaak gebruikt voor een vorm van religieuze kennis uit de eerste eeuwen van de jaartelling, die op gespannen voet stond met het geloof van de christelijke kerk. Volgens deze gnosis zou er nog een heel andere - vaak in het geheim overgeleverde - interpretatie van het christelijk geloof bestaan, die door de kerk zou zijn genegeerd.
In deze studie gaat Riemer Roukema op grond van de oude bronnen na, wat deze gnosis zoal inhield. Ook zet hij uiteen in welke verhouding deze gnosis stond tot de kerk, die later 'orthodox' en 'katholiek' is gaan heten.