Geen van de grondleggers van de moderne wetenschap in de zeventiende eeuw wilde afscheid nemen van het christendom. Toch bracht de interne dynamiek van de moderniteit zware conflicten, niet alleen met religieuze gezagsdragers, maar ook met de 'christelijke mentaliteit' en zelfs met het christelijk geloof als zodanig. Het wetenschappelijke concept van het universum leidt tot het uitsluiten van goddelijke tussenkomst in aardse dingen. Het moderne denken is niet meer tevreden met waarheid, het wil gecontroleerde zekerheid. De menswetenschappen stellen de eeuwenoude theologische lezing van de bijbel in vraag, die de menselijkheid van Jezus van Nazaret onder de glans van zijn goddelijkheid bedelft.
Daaruit volgde de religieuze crisis: terugval van de religieuze praktijk en zelfs achteruitgang van het geloof in God. De auteur spreekt liever van crisis dan van ondergang. Het conflict waar het om gaat, is naar zijn overtuiging een zinvolle lotsbestemming van de westerse beschaving, een onvermijdelijke episode waarin de wisselwerking van de in het spel zijnde factoren een bestaand evenwicht verbreekt en transformatie eist. De moderniteit kan een belangrijke stimulus zijn voor een nieuw christelijk leven en denken. Misschien is een re-naissance van het christelijke leven bezig zich te voltrekken.