Jan Wolkers, Kort Amerikaans

Met Kort Amerikaans, zijn allereerste roman, maakte Jan Wolkers in 1962 voorgoed duidelijk een van de belangrijkste auteurs van na de oorlog te zijn. Het boek behoort inmiddels tot de klassieken van de twintigste eeuw en werd in 1979 door Guido Pieters verfilmd.

Het verhaal is gesitueerd in de laatste twee jaar van de Tweede Wereldoorlog. Een achttienjarige jongen is ondergedoken in Leiden en volgt daar lessen aan een schildersacademie. Tegelijkertijd verdient hij wat bij in een werkplaats voor lampenkappen. Zonder dat de dreiging van de oorlog ook maar even verdwijnt, vecht de jongen in zijn schuilplaatsen tegen zijn angsten en zijn erotische obsessies. Hij heeft een vriendin die voorlopig nog geen seksueel contact met hem wil, maar op het lampenatelier werkt een ondergedoken joods meisje dat minder terughoudend is. Dan komt er een derde vrouw in het spel: een gipsen tors van de godin Venus die de schilders als model gebruiken. Als aan het eind van de oorlog de academie gesloten is, komt het verhaal tot een huiveringwekkend en onverwacht slot.